Байгаль гэдэг нь, хүмүүс, амьтан, уул нуруу, гол мөрөн, ургамал гэх мэт хүний бүтээгээгүй зүйлсийг тодорхойлсон ойлголтыг хэлнэ.Байгаль бол амьтай амгүй биесийн сууц юм.

Çàñãèéí ãàçðûã îãöðóóëàõ õýíä àøèãòàé âý

-Îþóòîëãîéí Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ãýðýýã áàéãóóëæ áîëîõã¿é, ÿëàíãóÿà èéì ìóó íºõöºëòýéãýýð ãýæ ñºðºã PR õèéõã¿é áàéñàí áèç. Òýãýõýýð ¿¿íèé öààíà õýí áàéãàà áîë-

Îþóòîëãîéã ¯íäñýí õóóëèàð ÷ºäºðëºõ ¿¿

Äýëõèéí óóë óóðõàéí òîìîîõîí êîìïàíèóä Ìîíãîëûã îíèëæ, õàðàà ñàëãàõã¿é àæèãëàæ ñóóãàà. Òèéìýýñ ÓÈÕ Îþóòîëãîéí Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ãýðýý áàéãóóëàõ ýðõèéã Çàñãèéí ãàçàðò ºãºõ òîãòîîë áàòëàãäñàíòàé çýðýãöýí äýëõèéí óóë óóðõàéí òîìîîõîí âýá ñàéòóóäàä “Îþóòîëãîéí Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ãýðýý áàòëàãäàõ íü òîäîðõîé áîëëîî” ãýñýí óòãàòàé ìýäýýëýë öàöàãäæýý.
ÿéöýòãýõ çàñàãëàë õºðºí㺠îðóóëàã÷ òàëòàé õýëýëöýýðèéí øèðýýíèé àðä äàõèí ñóóæ, ÿìàð õóâèëáàðààð ãýðýý áàéãóóëàõ òàëààð ÿðèëöàõ íü òîäîðõîé áîëñîí. Õýðýâ Ìîíãîëûí òºð õºðºí㺠îðóóëàëòûí 34 õ¿ðòýëõ õóâèéã ýçýìøèõ áîë õºðºí㺠îðóóëàã÷ òàëä ÿìàð ÷ õºíãºëºëò ¿ç¿¿ëæ áîëîõã¿é ãýæ ïàðëàìåíò çàõèñàí. Ãýõäýý ñàéí ÷ áàé, ìóó ÷ áàé ýíý ãýðýýã áàéãóóëàõ ñîíèðõîëã¿é áàéãàà õýñýã á¿ëýã õ¿í óëñ òºðä áèé. Ñ.Áàÿðûí Çàñãèéí ãàçàð óã ãýðýýã áàéãóóëàõ äýýðýý òóëâàë òýä “íîâøèð÷”, ÿìàð íýãýí àðãààð ñààä õèéõýýð àëü ýðò òºëºâëºæýý.
Ìîíãîë Óëñûí ¯íäñýí õóóëèéí íýãä¿ãýýð á¿ëãèéí çóðãàäóãààð ç¿éëèéí íýã äýõ õýñýãò “Ìîíãîë Óëñàä ãàçàð, ò¿¿íèé õýâëèé, îé, óñ, àìüòàí, óðãàìàë, áîëîí áàéãàëèéí áóñàä áàÿëàã ãàãöõ¿¿ àðä ò¿ìíèé ìýäýë, òºðèéí õàìãààëàëòàä áàéíà” ãýæ çààñàí áàéäàã. Òèéìýýñ òýä Ôðèéäëàíä ãýæ õýí ÷ ìýäýõã¿é õ¿í Îþóòîëãîéí îðäûã íýýñýí þì ÷èíü àøèãëàëòûí ëèöåíçèéã ÷ ýçýìøèõ ¸ñòîé ãýýä ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé áàÿëàã äýýð ñàíäàéëæ ñóóõ ¸ñã¿é. Õýäèéãýýð Àøèãò ìàëòìàëûíõàà õóóëèíä òºñâèéí áóñ õºðºí㺺ð õàéãóóë õèéæ, íººöèéã íü òîãòîîñîí àæ àõóé íýãæ, áàéãóóëëàãà òóõàéí îðä ãàçðûí àøèãëàëòûí ëèöåíçèéã íü ýçýìøèõ ýðõòýé ãýõ óòãàòàé çààëò áàéäàã. Ãýõäýý ýíý çààëò ¯íäñýí õóóëèéí äýýðõ çààëòòàé çºð÷èëäºæ áàéãàà ó÷èð áèä ¯íäñýí õóóëèà áàðèàä ç¿òãýõýä Îþóòîëãîéí Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ãýðýýã áàéãóóëàõã¿é, ÷ºäºðëºæ ÷àäíà ãýõ òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëààä ñóóæ áàéãàà ñóðàãòàé.


Ñ.Áàÿð óó, ýñâýë…
Êàíàäûí “Àéâåíõîó ìàéíç” êîìïàíè îäîîãîîñ åñºí æèëèéí ºìíº Ìîíãîëä èõ õýìæýýíèé çýñ, àëòíû íººöòýé Îþóòîëãîéí îðäûã èëð¿¿ëæ, õýäýí çóóí òýðáóì “àì.äîëëàðûí ¿íýð” àâñàí. Ýë îðäûí õóâüöààã ãàðãàæ, èõ õýìæýýíèé àøèã îëæ áàéõàä Ìîíãîëûí óëñòºð÷äèéí õýí÷ þó ÷ äóóãðààã¿é. Õàðèí Îþóòîëãîéí îðäûã àøèãëàõ àñóóäàë ºíãºðñºí ÓÈÕ-ûí ñîíãóóëèéí ¿åð ãýíýò “àìü” îðñîí ãýõýä áóðóóäàõã¿é áàéõ. ßàãààä ãýâýë, óëñ òºðèéí íàìóóä ñîíãóóëèéí ñóðòàë÷èëãàà áîëãîæ àðä ò¿ìýíä àì óðàëäàí áýëýí ìºí㺠àìëàñàí. Õàëààñíûõàà õýìæýýã ìýäýõã¿é áàéæ òîì äóóãàðñàí òýäíèé áîäëîãîã¿é ýíý àìëàëòòàé çýðýãöýí Ìîíãîë Óëñûí æèëèéí òºñ⺺ñ èë¿¿ ìºí㺠øààðäàãäàõ ýíý ýõ ¿¿ñâýðèéã õààíààñ ÿàæ îëîõ áèëýý ãýäýã àñóóëò ýðõì¿¿äèéí òîëãîéä ýðãýëäýæ ýõýëñýí íü ìýäýýæ. ßëàíãóÿà, õàìòàðñàí Çàñãèéí ãàçàð áàéãóóëñàí ýíý ¿åä. Òèéìýýñ Ñ.Áàÿðûí Çàñãèéí ãàçàð “Àéëààñ ýðýõýýð àâäðàà óóäàë” ãýã÷ýýð ãóéëãà ãóéõ áèø ººðò áàéãàà íººöºº àøèãëàæ, àðä ò¿ìíèéõýý àõóé àìüäðàëûã äýýøë¿¿ëæ, óëñ îðíîî õºãæ¿¿ëýõèéí òºëºº Îþóòîëãîé ãýäýã “ñààëèéí ¿íýý”-ãýý ñààõààð øèéäñýí. Ãýõäýý Ìîíãîë÷óóä õýçýý íýãýí öàãò Îþóòîëãîéí îðäûã àøèãëàæ, ýäèéí çàñãèéí ýðãýëòýä îðóóëàõ íü òîäîðõîé áàéñàí. Õàðàìñàëòàé ýíý òîì îðäûã Ñ.Áàÿðûí Çàñãèéí ãàçàð ýõë¿¿ëýõýýð çîðèã øóëóóäñàí íü çàðèì óëñòºð÷èéí àòààðõàë, äóðã¿éöýë õî¸ðûã çýðýã õ¿ðãýæ áàéãàà áîëîëòîé. ßàæ ãýý÷, ìîíãîë÷óóäûã õýäýí ¿åýð íü òýæýýõ ýíý îðäûã ýäèéí çàñãèéí ýðãýëòýä îðóóë÷èõâàë Ñ.Áàÿð áîëîîä ñàéä íàðûíõ íü íýð õ¿íä çýðýãöýýä ºñºõ ó÷ðààñ àòààðõàã÷èä óëñ òºðººñ àð÷èãäàíà ãýäãýýñ ñ¿íñýý çàéëòàë àéæ áàéãàà. Òèéìýýñ ýíý á¿òýýí áàéãóóëàëòûã ýõë¿¿ëýõã¿é ãýæ äàëäààñ õîð íàéðóóëàí çààâàðëàæ ñóóãàà ãýõ.

Ýêñ Åðºíõèéëºã÷ Í.Ýíõáàÿð áîëîí ò¿¿íèé íºõä¿¿ä

Çàðèì óëñòºð÷äºä êàðüåð íü ÷óõàë áîëîõîîñ áèø àðä ò¿ìýí íü ºëºí çýëì¿¿í àìüäàð÷ áàéãàà íü þó ÷ áèø áàéäàã áîëîëòîé. Òèéìýýñ òýä íýð òºð, àëáàí òóøààëûí òºëºº õýíèéã ÷ õàéðëàõã¿é, ýõ îðíîî õóäàëäàõàä áýëýí ìýò ààøèëæ áàéíà. ßã ë Àôðèêèéí ýðõ áàðèã÷èä øèã. Òèéìã¿éñýí áîë Îþóòîëãîéí Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ãýðýýã áàéãóóëæ áîëîõã¿é, ÿëàíãóÿà èéì ìóó íºõöºëòýéãýýð ãýæ ñºðºã PR õèéõã¿é áàéñàí áèç. Òýãýõýýð ¿¿íèé öààíà õýí áàéíà âý. Àëáàí áóñ ýõ ñóðâàëæèéí ìýäýýëæ áóéãààð òýð íóóö íî¸íòîí íü ýêñ Åðºíõèéëºã÷ Í.Ýíõáàÿð ãýõ. Ò¿¿íèé ãàð, õºë áîëîãñîä Ñ.Áàÿðûí Çàñãèéí ãàçðûã îãöðóóëàõ ìàñòåð òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëæ, ýëäýâ ìåññåæýýð àðä ò¿ìíèé òàðõèéã óãààõ ãýæ áàéãàà àæ. ÌÀÕÍ-ûí æèã¿¿ðèéíõýí, “Ýëñíèé 13” ãýõ òîäîòãîëòîé Í.Ýíõáàÿðûã àÿëäàí äàãàëäàã÷èä Ñ.Áàÿðûã óëñ òºðèéí òàâöàíãààñ “ºâäºã øîðîîäóóëæ”, ò¿¿íèé îðîíä ýêñ Åðºíõèéëºã÷èéã òàõèí ø¿òýõýýð óëàéðàí òýìöýæ áàéãàà ñóðàãòàé. Òýäýíòýé Àðä÷èëñàí íàìûí çàðèì íºõºä ÷ õ¿÷ õàâñàð÷, ýíý ¿éë õýðýãò íü óóõàé íýìýðëýæ áàéãàà ãýõ. ßëàíãóÿà, õàìòàðñàí Çàñãèéí ãàçàð áàéãóóëàõ ¿åä õîîñîí õîöîðñîí Í.Áàòáàÿð, á¿ëãèéí äàðãà ×.Ñàéõàíáèëýã íàð èõýýõýí èäýâõèòýé ã¿éæ ÿâàà ñóðàã äóóëäàíà. Òèéìýýñ ýêñ Åðºíõèéëºã÷ Í.Ýíõáàÿð áîëîí ò¿¿íèé íºõä¿¿ä Ñ.Áàÿðûí òýðã¿¿ëñýí Çàñãèéí ãàçàð Îþóòîëãîéí Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ãýðýýã “Àéâåíõîó ìàéíç”, “Ðèî Òèíòî” êîìïàíèóäòàé õàìòàð÷ áàéãóóëàõààñ ºðñºæ õºäëºõ ãýýä çàâã¿é õîð íàéðóóëæ ñóóãàà àæ. Õýðýâ Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ãýðýý á¿òýëã¿éòýæ, á¿õ ç¿éë òýäíèé çîõèîñîí ñöåíàðèéí äàãóó ÿâáàë Õÿòàäóóäàä àç áîëæ, Îþóòîëãîé òýäíèé ìýäýëä î÷èõ ìàãàäëàë ºíäºð áàéãàà ãýäýã ¿íýí áîëîâ óó...

ªºðººñ íü
Õ.Öàãààíáààòàð: Ýýæäýý ¿íñ¿¿ëæ, õàíüäàà òýâð¿¿ëæ, ¿ðäýý ìåäàëèà ç¿¿æ ºãºõèéã õ¿ññýí
Нидерландын Роттердам хотод болсон æүдо бөхийн Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнээс алтан медаль хүртñýí Õàøáààòàðûí Öàãààíáààòàð Ìîíãîë Óëñûí Õºäºëìºðèéí áààòàð áîëëîî. Ò¿¿íèé ñýòãýãäëèéã ñîíññîí þì.
-Æ¿äî áºõèéí äýëõèéí àâàðãà, Ìîíãîë Óëñûí õºäºëìºðèéí áààòàð áîëñîíä áàÿð õ¿ðãýå?
-Áàÿðëàëàà. Ìîíãîëûíõîî àðä ò¿ìýíä ýíý ñàéõàí áýëãýòýé ºäðèéí ìýíäèéã õ¿ðãýå. Òºðèéí äýýä øàãíàë õ¿ðòñýíäýý ìàø èõ áàÿðëàæ áàéíà. Äîãäëîîä õýëýõ ÷ ¿ã àëãà. Õàðèí àâàðãûí ìåäàëü õ¿ðòñýí òýð àøãèíã áîë õýçýý ÷ ìàðòàõã¿é. Òýð ¿åä ìîíãîë õ¿í áîëæ òºðñºí人 îìîãøèæ, ýýæäýý õóðäàí î÷èæ ¿íñ¿¿ëæ, õàíüäàà òýâð¿¿ëæ, ¿ðäýý ìåäàëèà ç¿¿æ ºãºõèéã õ¿ññýí.
-Ìîíãîëûí íýãýí ñàéõàí ãýð á¿ëä õî¸ð Õºäºëìºðèéí áààòàð òºð뺺. Ñýòãýãäýë õýð áàéíà âý?
-Òºðèéíõºº õàéð, õèøãèéã õ¿ðòýæ, àðä ò¿ìíèéõýý õ¿íäëýë õ¿ëýýæ áàéãààäàà áàÿðòàé áàéëã¿é ÿàõ âý. Ýíý á¿õ èòãýëèéã äààæ àìüäàðíà.
-Òà ãýð á¿ëèéíõýíòýéãýý óóëçñàí óó?
-ĺíãºæ ñàÿ îíãîöíîîñ áóóãààä øóóä Òºðèéí îðäîíä èðñýí áîëîõîîð ãýðãèéòýéãýý óóëçàæ àìæààã¿é. Õ¿¿ãýý õàðàõ òýð ìº÷èéã òýñýí ÿäàí õ¿ëýýæ áàéíà.
-Õ¿¿äýý ÿìàð íýð ºãñºí ¿¿?
-Õîâîð-Ýðäýíý ãýäýã íýð õàéðëàñàí.
-Òàíû áàðèëäààíóóä øèð¿¿õýí áîëæ õàðàãäñàí. Ãýõäýý õàìãèéí ýãçýãòýé áàðèëäààí ãýâýë?
-Á¿ãä ë õàðèóöëàãàòàé áàðèëäààí áàéñàí.
-Áýýæèíãèéí îëèìïîîñ ìåäàëüòàé èðýõ òàìèð÷äûí íýã áîë òàíûã ãýæ áàéñàí. Ãýâ÷ òýð ãîðèäëîãî òàëààð áîëñîí. Õàðèí ýíý óäàà àâàðãà áîëæ, ìîíãîë÷óóäàà áàÿðëóóëëàà?
-Áè Áýýæèíãèéí îëèìïîä îðîëöîõäîî áýðòýëòýé áàéñàí. Òóõàéí ¿åä ñàíàñàíäàà õ¿ðòýë áàðèëäàæ ÷àäààã¿é. Îëèìïèéí äàðàà ººðòºº “Äýëõèéí àâàðãà çààâàë áîëíî. Äýëõèéí àâàðãà áîë÷èõîîä áè àâàðãà ãýäãýý õàðóóëíà” ãýäýã çîðèëò òàâüæ áàéëàà. Çîðèëãîäîî õ¿ðñýí, ñàéõàí áàéíà.

Í.Àëòàíõóÿàã ñàéä 17 ñàÿûí ¿íýòýé Ëàíä 80 æèéï ìàøèí áýëýãëýæýý

Äîðíîä àéìãèéí Õàëõ ãîë ñóìûí Çàñàã äàðãà Ýðõýìáàÿð Àðä÷èëñàí íàìûí “óãøèëòàé” íýãýí. Ò¿¿íèéã Çàñàã äàðãà áîëîõîä íü íàìûí äàðãà, Ìîíãîë Óëñûí òýðã¿¿í øàäàð ñàéä Í.Àëòàíõóÿã “Ñàéí àæèëëààðàé” ãýýä 17 ñàÿ òºãðºãººð Ëàíä 80 æèéï ìàøèí õóäàëäàí àâ÷ ºã÷ýý. Äàðãûíõàà èâýýëä áàãòàæ, æèéï ìàøèíààð õºë ä¿¿æëýõ áîëñîí Çàñàã äàðãàä ãýíýò çîëã¿é ÿâäàë òîõèîëñîí ñóðàãòàé. Òýðýýð àëñëàãäñàí õºäºº íóòàãò “îä” áîëñîí áýëãýíèéõýý ìàøèíûã óíààä ªÌªÇÎ-íû Àìãàëàíáààòàð ìóæèéã çîðüæýý. Ò¿¿íèé àæèë ýíý õ¿ðýýíä äóóññàíã¿é. Àæèë õýðãèéí ò¿íø¿¿äòýéãýý ×èòà ìóæ ðóó ÿâàõ áîëæ, ìàøèíàà òàíèëûíõàà áàéøèíã áàðààäóóëæ òàâèàä ÿâæýý. Õàðèí èðýõýä íü áàéøèí íóðæ, ìàøèí íü ýâäýðñýí áàéâ. Çàñàã äàðãà ÷ óéëàõ, ãàéõàõ çýðýãöýæ áàéòàë ò¿íø¿¿ä íü òàéâøèðóóëæ, ìàøèíûã íü çàñ÷ ºãºõººð áîëñîí àæ. Õàëààñíààñàà íýã ÷ òºãðºã ãàðãàëã¿é õîõèðëîî áàðàãäóóëàõ íü ãýæ áèò¿¿õýíäýý áàÿðëàñàí Çàñàã äàðãà äîëîî õîíîãèéí äàðàà “øèíý” ìàøèí õ¿ëýýí àâààä íààøëàõ çàìäàà àâààðò îðñîí ãýõ.


Õàâðûí ÷óóëãàíû ¿éë àæèëëàãààíä “F” ä¿í òàâüæýý

ÓÈÕ-ûí õàâðûí ÷óóëãàíààð Ä.Äýìáýðýë äàðãûí àíãèéíõàí àæëûí 73 ºäºð õóðàëäæýý. Ýíý õóãàöààíä ÷óóëãàíû íýãäñýí õóðàëäààí 24, áàéíãûí õîðîîä äàâõàðäñàí òîîãîîð 128 óäàà õóðàëäàæ, àðâàí áèå äààñàí õóóëü, 50 õóóëüä íýìýëò ººð÷ëºëò îðóóëñàí àæ. ̺í ÓÈÕ-ûí 30 òîãòîîë áàòàëæýý.
ªðøººëèéí òóõàé õóóëü, Öºìèéí ýíåðãèéí òóõàé, Öºìèéí ýíåðãèéí òóõàé õóóëèéã äàãàæ ìºðäºõ æóðìûí òóõàé áîëîí áóñàä äàãàëäàõ õóóëèéí òºñëèéã áàòëàâ. Ò¿¿í÷ëýí îëíû àíõààðëûã òàòàæ áàéñàí Îþóòîëãîéí Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ãýðýý áàéãóóëàõ ýðõèéã Çàñãèéí ãàçàðò ºã뺺.
̺í ÓÈÕ-ûí ñîíãóóëèéí 24 ä¿ãýýð òîéðãèéí íºõºí ñîíãóóëèéí òîâûã çàðëàñàí. Ó÷èð íü òóñ òîéðãîîñ ÓÈÕ-ä ñîíãîãäñîí Ö.Ýëáýãäîðæ Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèéëºã÷èéí ñîíãóóëüä ÿëàëò áàéãóóëæ, ýíý ïàðëàìåíòààñ àðä÷èëñàí Åðºíõèéëºã÷ òºðñºí þì.
Ñïèêåð õàâðûí ÷óóëãàíû õààëòàí äýýð õýëñýí ¿ãýíäýý “Ýíý ÷óóëãàíààð ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõ ãýæ ãèø¿¿ä à÷ààëàëòàé àæèëëàñàí” ãýäãèéã îíöîëñîí ÷ çàðèì ãèø¿¿í ¿¿íèéã ¿ã¿éñãýæ, õàâðûí ÷óóëãàíû ¿éë àæèëëàãààíä “F” ä¿í òàâüñàí þì.

Ãóðàâäóãààð ñàð

Ãóðâàí ñàð

Öàíòàé öîíõîí äýýð
×èíèé íýðèéã áè÷ýýä
Öàã íàðíû ýíýõýí îðîí çàéä
×àìàéã áè òóíõàãëàëàà
×èíèé íýðíèé ¿ñã¿¿ä
Öàãèéí ýðõýýð óðñ÷ àëãà áîëíî
×èìýýã¿éõýí äîòãîøîî àñãàñàí
Öàãààí ãóíèãàà õºã뺺ä
Öàã íàðíû îðîí çàéä ÷àìàéã áè õ¿ëýýíý
Àõèàä ë ãóðâàí ñàðûí öîíõîí äýýð
Àìðàã ç¿ðõíèé ¿ãýý ñèéëýõ ãýæ
Àìãàëàí åðòºíöèéí ãóðâàí ñàðûã
Àìüòíààñ ºì÷èëæ õ¿ëýýíý
Дөрвөн сар

Дэрэн дээр асгах чиний үсэнд
Дорно тэнгэрийн одод унтана
Тэгээд чинийхээ үсийг үнэрлэхэд
Тэнгэрийн цэнхэрлиг үнэртэнэ

Зүүдэлж нойрсох амрагийн уруул дээр
Зүрхэн сарны гэрэл асгана
Зүрхэлж чамайгаа үнсэхэд
Зүүдэт тэнгэрийн цэнхэрлиг үнэртэнэ

Дөрвөн сар дуусахад
Долоохон хоног үлджээ
Дүүрэн жаргал сэтгэлдээ тээгээд
Дахиад л дөрвөн сарыг хүлээж амьдрана

онигоо
Олигарх найз
Хоёр гуйлгачин ярьж байна-Эх оронд минь хямрал нvvрлээд байгаа юм байх аа.
-Тэр тэгээд юу гэсэн vг юм? -Чамд таньдаг олиграх байгаа юу? -Vгvй-Тэгвэл одоо таньдаг олигарх найзтай болно гэсэн vг л байхгvй юу.